Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 BỆNH GAN NHIỄM MỠ KHÔNG DO RƯỢU: CHẨN ĐOÁN, ĐIỀU TRỊ VÀ DỰ PHÒNG **********************************...

 BỆNH GAN NHIỄM MỠ KHÔNG DO RƯỢU: CHẨN ĐOÁN, ĐIỀU TRỊ VÀ DỰ PHÒNG
*****************************************
Gan được ví như nhà máy tổng hợp nên các chất cần thiết cho cơ thể... Tổn thương gan do bất kì nguyên nhân gì đều có thể dẫn đến tình trạng viêm rồi sau đó xơ hóa gan. Khi xơ gan, cơ thể sẽ suy kiệt vì thiếu dưỡng chất, rối loạn đông máu, cổ trướng, giãn vỡ tĩnh mạch thực quản...lúc này các biện pháp điều trị thường ít kết quả. Một trong những nguyên nhân gây tổn thương gan thường gặp hiện nay là gan nhiễm mỡ. Gan nhiễm mỡ được chia làm hai nhóm: gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu. Ở cả hai nhóm người ta đều nhận thấy các tế bào gan chứa đầy các hạt mỡ. Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (Non-alcoholic fatty liver disease: NAFLD) là nguyên nhân phổ biến nhất gây tăng men gan. Tỉ lệ bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu ở châu Âu khoảng 35, ở châu Á khoảng 25.

1. Diễn biến của gan nhiễm mỡ không do rượu
Tiến triển của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có thể dẫn đến những hậu quả nặng nề nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Khoảng 15-30 dân số bị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (Non-alcoholic fatty liver disease: NAFLD), khoảng 12 - 40 trong nhóm bệnh nhân này sẽ diễn tiến tới viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (Nonalcoholic steatohepatitis: NASH), khoảng 15 - 25 bệnh nhân viêm gan nhiễm mỡ không do rượu sẽ diễn tiến đến xơ gan, và khoảng 7 trong nhóm bệnh nhân xơ gan sẽ diễn tiến tới ung thư tế bào gan

2. Đối tượng nguy cơ bệnh Gan nhiễm mỡ
Tăng cholesterol, triglyceride trong máu
Béo phì, béo bụng
Đái tháo đường
Hội chứng buồng trứng đa nang
Hội chứng ngừng thở khi ngủ
Suy giáp
Suy tuyến yên

3. Triệu chứng bệnh Gan nhiễm mỡ
- Hầu hết gan nhiễm mỡ không có triệu chứng, chỉ tình cờ đi khám phát hiện ra. Một số dấu hiệu gan nhiễm mỡ khi bệnh tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ:
Mệt mỏi
Chán ăn
Gan to
- Khi tình trạng xơ gan xuất hiện, có thể có các triệu chứng:
Vàng da vàng mắt
Các sao mạch xuất hiện
Lòng bàn tay son
Cổ trướng (dịch ổ bụng)
Lách to

4. Các biện pháp chẩn đoán bệnh Gan nhiễm mỡ
Xét nghiệm máu: Cholesterol, Triglycerid, thấy tăng các men gan AST, ALT, phosphatase kiềm. Những trường hợp nghi ngờ xơ gan cần phải xét nghiệm thêm: đông máu cơ bản, Bilirubin, Albumin, protein máu
Xét nghiệm thêm virus viêm gan B, C để loại trừ viêm gan virus
Siêu âm ổ bụng: phương pháp đơn giản để chẩn đoán gan nhiễm mỡ. Sẽ thấy hình ảnh gan tăng âm trên siêu âm
Có thể đo độ đàn hồi gan nếu nghi ngờ xơ gan

5. Các biện pháp điều trị và dự phòng bệnh gan nhiễm mỡ
Không có thuốc hay biện pháp nào làm hết ngay tình trạng gan nhiễm mỡ, nhưng nó có thể cải thiện dần dần nếu thay đổi lối sống kịp thời kết hợp với điều trị các bệnh lý đi kèm
Giảm cân: giảm cân sẽ làm giảm sự tổn thương gan, cải thiện sự đề kháng insulin, là điều bắt buộc phải thực hiện. Mục tiêu giảm từ 0,5-1kg cân nặng mỗi tuần. Đối với những người không thể đạt mục tiêu cân nặng trong 6 tháng và có tình trạng viêm gan nhiễm mỡ, có thể cần phải phẫu thuật cắt một phần dạ dày và nối thông dạ dày-ruột (nối vị tràng)
Vitamin E: Vitamin E có thể cải thiện tình trạng viêm ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ mà không có đái tháo đường qua một số nghiên cứu. Vì đối tượng của các nghiên cứu này không bao gồm những bệnh nhân đái đường và xơ gan mất bù cho nên vitamin E chưa chứng minh được lợi ích cho những bệnh nhân này. Ngoài ra không nên sử dụng vitamin E cho bệnh nhân nam- những người có tiền sử hoặc tiền sử gia đình ung thư tiền liệt tuyến, vì nó làm tăng nguy cơ ung thư này ở nam giới. Cũng không nên sử dụng vitamin E liều cao quá 800UI/ ngày vì có thể làm tăng tỉ lệ tử vong do mọi nguyên nhân.
Gan nhiễm mỡ kèm tiểu đường có thể sử dụng một số thuốc theo chỉ định của bác sĩ để cải thiện được tình trạng viêm và xơ hóa ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ
Omega 3: một số nghiên cứu cho thấy acid béo omega 3 có thể cải thiện được tình trạng viêm gan nhiễm mỡ, tuy nhiên vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn nữa
Kiểm soát các rối loạn lipid máu: nên sử dụng các statin mà không chuyển hóa kéo dài qua gan như rosuvastatin hay pravastatin
***********************************
Thực hiện: BS. Trần Văn Thanh Khoa A3-B, Bệnh viện TWQĐ 108.