HỘI CHỨNG MALLORY-WEISS (Rách thực quản) 1. Tình huống từ đề thi Bác sĩ Quốc gia (u533bu5e2bu56fdu...

 HỘI CHỨNG MALLORY-WEISS (Rách thực quản)

1. Tình huống từ đề thi Bác sĩ Quốc gia (u533bu5e2bu56fdu5bb6u8a66u9a13):

Bệnh nhân nam 23 tuổi vào viện vì nôn ra máu.

Bệnh sử: trước nhập viện 1 ngày, bệnh nhân (BN) dự tiệc chào mừng ở công ty và uống hơn 5 Gou rượu sake (1 gou # 0.18 lít), BN không nhớ chính xác lượng rượu đã uống. Cùng ngày nhập viên, sau khi thức dậy, BN nôn ra nhiều dịch vị. Sau nhiều lần nôn, BN thấy trong dịch nôn có máu tươi nên đến khám nhập viện.
Khám thực thể không dấu hiệu bất thường. Sau khi nhập viện, BN vẫn tiếp tục nôn ra một lượng máu nhỏ nên được chỉ định nội soi thực quản-dạ dày cấp cứu. Hình chụp nội soi thực quản như hình bên dưới (hình 2)

Kết luận: qua hỏi bệnh và nội soi thực quản-dạ dày, kèm theo khám thực thể không phát hiện bất thường nào khác nên chẩn đoán nghĩ đến là Hội chứng Mallory-Weiss.
Điều trị vừa đủ cho bệnh nhân này là clip cầm máu qua nội soi tiêu hóa.

2. Cơ chế sinh bệnh - nguyên nhân:

- Hội chứng Mallory-Weiss là tình trạng bệnh lý xuất huyết tiêu hóa biểu hiện bằng nôn máu tươi hay tiêu phân đen. Hội chứng này được 2 tác giả người Mĩ là Mallory và Weiss báo cáo lần đầu vào năm 1929 trên bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa vùng tâm vị kèm theo thoát vị hoành do nôn ói nhiều lần sau uống rượu.

- Tình trạng xuất huyết này do tổn thương rách niêm mạc cấp tính ở chỗ nối dạ dày-thực quản và vùng lân cận ( 2cm) do tăng áp lực ổ bụng đột ngột. Nguyên nhân thường gặp nhiều nhất là buồn nôn và nôn sau khi uống nhiều rượu. Ngoài ra còn có thể gặp do ho, hắt hơi mạnh, hoặc là sau xoa bóp tim ngoài lồng ngực, lên cơn động kinh.

- Biểu hiện của một trường hợp điển hình là nôn ra máu tươi hay dịch nôn nâu đen sau khi nôn ói liên tục. Hầu hết các trường hợp nôn ra máu mức độ nhẹ tới trung bình. Hiếm khi xảy ra xuất huyết tiêu hóa nặng.

3. Chẩn đoán:

- Hỏi bệnh: có thể nghĩ đến hội chứng này khi bệnh nhân xuất hiện nôn ra máu từng đợt tiếp diễn kèm theo trình trạng nôn nhiều sau khi uống rượu. Tuy nhiên cần chú ý rằng có khoảng 30 số trường hợp khởi phát tăng áp lực ổ bụng không kèm với nôn ói.

- Nội soi thực quản-dạ dày:
Nội soi giúp loại trừ nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa khác, ngoài ra còn giúp đánh giá tổn thương và mức độ xuất huyết. Thường qua nội soi thực quản-dạ dày sẽ phát hiện một hoặc nhiều chỗ rách niêm mạc vùng chỗ nối dạ dày-thực quản và vùng lân cận.

- Bệnh lý kết hợp:
Ở phụ nữ có thai, hội chứng này cũng hay gặp nhưng ít có khả năng xuất huyết nặng do huyết áp thấp và mất nước. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân có tăng áp lực tĩnh mạch cửa hay rối loạn đông máu có thể dẫn đến tình trạng xuất huyết tiêu hóa nặng đe dọa tính mạng (nôn gây rách niêm mạc dù nhỏ nhưng sẽ dẫn đến xuất huyết nặng và choáng mất máu). Ngoài ra, cũng hay gặp thoát vị khe hoành kèm theo trên những bệnh nhân này.

4. Điều trị:

Nếu không có kèm giãn tĩnh mạch thực quản, 90 số trường hợp sẽ tự cầm máu, khi nội soi máu đã tự cầm. Nếu không tự cầm máu được lúc soi, có thể kẹp clip vùng chảy máu qua nội soi. Can thiệp nội mạch cũng có thể áp dụng cho những trường hợp thất bại. Rất hiếm trường hợp cần điều trị ngoại khoa.

(*) Nội dung được lược dịch từ tài liệu ôn thi Bác sĩ quốc gia u533bu5e2bu56fdu5bb6u8a66u9a13 2018