Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 - โพสต์ Người bệnh cần làm gì để phòng ngừa lây nhiễm SARS-CoV-2 khi đi khám và điều trị tại bệnh viện ...

  Người bệnh cần làm gì để phòng ngừa lây nhiễm SARS-CoV-2 khi đi khám và điều trị tại bệnh viện

Con đường lây nhiễm của virus SARS-CoV-2 như thế nào?

Để hiểu được cơ sở của các biện pháp phòng lây nhiễm, chúng ta cần phải hiểu rõ các con đường lây nhiễm cũng như các cách thức lây nhiễm của vi rút SARS-CoV-2 như thế nào. Tổ chức Y tế Thế giới khẳng định vi rút SARS-CoV-2 lây truyền giữa người với người qua 3 con đường: qua đường tiếp xúc, qua đường giọt bắn và qua đường không khí.

Chúng ta đều biết rằng khi người bệnh ho hay hắt hơi hoặc thậm chí là nói chuyện to sẽ làm các dịch từ khoang miệng, đường hô hấp văng bắn ra bên ngoài dưới dạng các giọt bắn. Vi rút SARS-CoV-2 sẽ bám vào các giọt bắn này và lây lan ra xung quanh. Các giọt bắn có kích thước 5m sẽ lơ lửng trong không khí và khí có gió thổi sẽ di chuyển được đi xa tạo nên lây truyền theo đường không khí.

Người tiếp xúc với các giọt bắn này hoặc hít phải các giọt bắn này sẽ bị nhiễm bệnh. Đặc biệt trong các không gian trật hẹp đặc biệt khi có sử dụng điều hòa như trong máy bay, trong các phòng làm việc nhỏ, các nhà xưởng thì mức độ lây lan của vi rút sẽ rất nhanh do đặc điểm lây truyền như trên. Các điều hòa sử dụng có tới 80 không khí là hút từ phòng sau đó qua hệ thống làm lạnh rồi lại nhả lại trong phòng, chỉ có 20 không khí là được lấy mới từ môi trường. Chính vì vậy mà các không gian sử dụng điều hòa trở lên rất dễ lây nhiễm SARS-CoV-2.

Vậy cần làm gì để bảo đảm phòng lây nhiễm SARS-CoV-2 khi tới khám và điều trị tại bệnh viện?

Từ ngay đầu nằm 2020 khi có các hướng dẫn của Bộ Y tế, bệnh viện TWQĐ 108 đã triển khai đầy đủ và duy trì thường xuyên, liên tục các pháp phòng chống lây nhiễm SARS-CoV-2 tại Bệnh viện, bảo đảm không để dịch bệnh lây lan trong bệnh viện. Đối với người bệnh, người nhà khi tới khám, điều trị tại Bệnh viện trước hết cần tuân thủ đầy đủ các quy định của Bộ Y tế như quy định 5K và các hướng dẫn của nhân viên y tế bệnh viện. Một số biện pháp chính mà mọi người cần lưu ý thực hiện như sau:

1 TỰ SÀNG LỌC : Trước khi tới bệnh viện khám mọi người bệnh cần tự kiểm tra lại xem mình có các yếu tố liên quan tới COVID-19 hay không như có đi từng vùng dịch về hay không, có tiếp xúc với người nhiễm hoặc nghi nhiễm hay không, có các biểu hiện ho, sốt, đau họng, khó thở, mất vị giácNếu có các biện pháp trên cần liên hệ với các cơ sở y tế gần nhất hoặc theo các số điện thoại đường dây nóng của Bộ Y tế để được trợ giúp. Nếu bắt buộc phải vào bệnh viện khám, cấp cứu thì cần đi theo đúng luồng đi mà bệnh viện đã qui định. Khi tình hình dịch bệnh phức tạp mọi người cần đi khám cấp cứu theo đúng phân tuyến bảo hiểm của mình để hạn chế tập trung đông ở Bệnh viện tuyến trung ương. Những trường hợp không phải cấp cứu người bệnh có thể đăng ký khám và tư vấn từ xa miễn phí của Bệnh viện hoặc có thể liên hệ trước với các chuyên khoa hoặc khoa cấp cứu để có tư vấn phù hợp bảo đảm vừa phòng chống được dịch bệnh vừa điều trị được bệnh.

2 MANG KHẨU TRANG: Nếu có điều kiện người bệnh, người nhà người bệnh mang khẩu trang y tế khi tới khám, điều trị tại bệnh viện. Cần lưu ý mang khẩu trang đúng cách đó là mặt chống thấm quay ra ngoài, mặt thấm vào trong, nếp gấp hướng xuống dưới, thanh kim loại ôm sát sống mũi. Trong quá trình mang khẩu trang không được chạm vào mặt ngoài, khi tháo cầm dây để thảo, tháo xong bỏ vào thùng rác. Nếu khẩu trang ướt, rách thì thay khẩu trang mới, nếu không thì có thể thay khẩu trang sau mỗi ngày làm việc.

Đối với các trường hợp bệnh nhân được xác định mắc COVID-19 thì cần được điều trị tại khu cách ly và mang đầy đủ khẩu trang N95, trường hợp khó thở có thể mang khẩu trang thông thường hoặc bỏ khẩu trang khi nằm phòng đơn áp lực âm và không có nhân viên y tế trong phòng. Trước khi mang khẩu trang và sau khi tháo bỏ khẩu trang cần rửa tay.

3 VỆ SINH TAY: Đây là một biện pháp rất đơn giản, dễ làm và có hiệu quả tốt phòng lây nhiễm SARS-CoV-2. Nếu bàn tay không có vết bẩn nhìn rõ thì có thể thực hiện vệ sinh tay bằng dung dịch vệ sinh tay chứa cồn với nồng độ cồn từ 60-80. Nếu bàn tay có vết bẩn nhìn rõ hoặc sau khi đi vệ sinh, sau khi làm vệ sinh môi trường, giúp bệnh nhân vệ sinh cá nhân thì cần thực hiện rửa tay bằng nước với xà phòng và lau khô tay bằng giấy hoặc khăn dùng 1 lần.

Lưu ý: không nên làm khô tay bằng các máy xì khô vì làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn do máy thổi vi sinh vật từ trong máy vào bàn tay.
Cách tốt nhất là khô tay là lau bằng giấy lau tay sạch hoặc khăn dùng 1 lần.

Trong quá trình tới khám hoặc nằm viện người bệnh có thể vệ sinh tay theo các thời điểm như sau trước khi ăn, trước khi chuẩn bị thức ăn cho người bệnh, trước khi xoa bóp hỗ trợ người bệnh hoặc trước lau người cho người bệnh
Vệ sinh tay sau khi đi vệ sinh, sau khi giúp người bệnh vệ sinh cá nhân, sau khi đổ bỏ nước tiểu
Vệ sinh tay sau khi động chạm trực tiếp vào các bề mặt xung quanh người bệnh hoặc các bề mặt khác
Người bệnh có thể sử dụng các dung dịch vệ sinh tay chứa cồn mà BV trang bị ở mọi vị trí như trong thang máy, hành lang, trong buồng bệnh hoặc rửa tay bằng nước với xà phòng rồi lau tay bằng giấy được bệnh viện trang bị đầy đủ.

4 GIỮ KHOẢNG CÁCH: Trong quá trình khám, điều trị người bệnh lưu ý giữ khoảng cách 2m với người xung quanh. Hạn chế đi sang các phòng bệnh khác hoặc các khoa phòng khác nếu không có yêu cầu. Khi đi trong thang máy hạn chế nói chuyện và chú ý vệ sinh tay. Nếu là trường hợp nhiễm hoặc nghi nhiễm COVID-19 hoặc đang phải cách ly tại bệnh viện thì cần tuân thủ các quy định của bệnh viện như không rời khỏi khu cách ly, tuân thủ đúng 5K trong khu cách ly

5 Tuân thủ đúng vệ sinh hô hấp: Khi ở bệnh viện hay ở cộng đồng người bệnh cần chú ý tuân thủ đúng vệ sinh hô hấp đó dùng khăn giấy để cho miệng khi ho và hắt hơi, sau đó bỏ giấy vào thùng rác và rửa tay. Nếu không có sẵn giấy che thì có thể dùng khuỷu tay để che. Không dùng bàn tay để che mũi miệng vì làm nguy cơ lây nhiễm qua bàn tay. Chú ý đi trong thang máy cần mang khẩu trang, không nói chuyện.

6 Bảo đảm thông thoáng phòng bệnh: Mọi người tới khám và điều trị hạn chế tập trung đông người tại các khu vực đặc biệt là trong phòng bệnh. Nếu có đu giường bệnh có thể bố trí 1 người/1 buồng bệnh, nếu nằm chung phòng thì các giường cần cách nhau tối thiểu 1m. Tại các buồng bệnh cần có các biện pháp làm tăng luân chuyển không khí trong phòng bằng cách mở các cửa sổ và các cửa ra vào. Nếu có điều hòa thì cần mở cửa phòng luân phiên theo giờ để bảo đảm thông khí. Trường hợp người bệnh nằm phòng áp lực âm thì không được mở cửa phòng mà cửa phòng phải luôn luôn đóng kín để bảo đảm áp lực âm.

7 Vệ sinh khử khuẩn môi trường:

Việc vệ sinh môi trường tại bệnh viện rất quan trọng trong phòng lây nhiễm SARS-CoV-2. Các điểm tiếp xúc thường xuyên như tay nắm cửa, thanh vịn, bàn phím máy tính, chuột máy tính cần phải được lau khử khuẩn thường xuyên bằng các hóa chất diệt khuẩn như các amonium bậc 4, cồn 70 độ, cloramin B 0,1...

Lưu ý không lau dung dịch cloramin B lên các bề mặt máy móc bằng kim loại vì có thể gây han rỉ. Công nhân vệ sinh cần phải được đào tào về quy trình vệ sinh để bảo đảm thực hiện đúng. Khi các phòng bệnh hoặc khu vực có người bệnh nhiễm hoặc nghi ngờ nhiễm thì cần tăng cường khử khuẩn bề mặt bằng phun dung dịch cloramin B 0,1 theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Việc phun dung dịch khử khuẩn như vậy góp phần diệt vi rút trên các bề mặt bởi vi rút SARS-CoV-2 rất dễ bị tiêu diệt bởi các chất khử khuẩn thông thường như cloramin B.

Các nhà vệ sinh tại các buồng bệnh đặc biệt các khu khám bệnh cần phải được tăng cường làm sạch và khử khuẩn để phòng tránh lây nhiễm liên quan đến việc sử dụng chung nhà vệ sinh. Thông khí tại các nhà vệ sinh phải được thông tháo để tăng luân chuyển không khí.

8 Phòng ngừa lây nhiễm SARS-CoV-2 tại một số khoa phòng có nguy cơ cao:

Một số khoa như Hồi sức tích cực, thận nhân tạo, khoa ung thư..do đặc điềm người bệnh bị bệnh mạn tính nhiều trường hợp bệnh giai đoạn cuối mức độ bệnh nặng, nhiều bệnh lý kế hợp, người bệnh suy giảm miễn dịch do truyền hóa chất Đặc điểm đó làm cho nguy cơ lây nhiễm SARS-CoV-2 và nếu bị nhiễm người bệnh dễ tiến triển nặng. Do vậy bệnh nhân ở những khoa phòng này đòi hỏi phải đặc biệt lưu ý trong phòng ngừa lây nhiễm SARS-CoV-2.

Một số biện pháp bệnh viện triển khai cho các khu vực này như tăng cường sàng lọc người bệnh khi nhập khoa (có thể sàn lọc qua nhiều bước từ phòng khám, phòng sàng lọc, sàng lọc trước khi vào khoa, sàng lọc hàng ngày khi điều trị nội trú) nhằm phát hiện kịp thời những bệnh nhân có biểu hiện của COVID-19. Người bệnh được khai báo kỹ, điều trị tại các khu vực riêng trong khoa, thực hiện đầy đủ các biện pháp như giãn cách, mang khẩu trang, vệ sinh tay, vệ sinh bề mặt Người bệnh lọc máu cần được tổ chức tốt nhằm hạn chế nguy cơ lây nhiễm như có khu lọc riêng cho người bệnh có yếu tố COVID-19, sàng lọc kỹ trước mỗi ngày lọc qua hỏi bệnh qua điện thoại, bố trí lọc cuối giờ, phun khử khuẩn khu vực lọc cho người nghi nhiễm COVID-19 Lập danh sách theo dõi bệnh nhân, người nhà bệnh nhân để liên lạc khi cần thiết.

Cuối cùng, biện pháp quan trọng nhất để chấm dứt đại dịch COVID-19 đó là tiêm phòng vắc xin phòng COVID-19. Mọi người bệnh, người nhà người bệnh và nhân viên y tế cần thực hiện tiêm phòng vắc xin phòng COVID-19 theo chương trình tiêm chủng của Bộ Y tế. Khi tham gia tiêm vắc xin cần thực hiện đúng theo hướng dẫn của nhân viên y tế. Ngoài ra trong quá trình nằm viện cần thực hiện việc xét nghiệm sàng lọc phát hiện nhiễm SARS-CoV-2. Có thể xét nghiệm trước khi nhập viện cho cả người bệnh, người nhà người bệnh, xét nghiệm ngẫu nhiên trong quá trình nằm việnđể phát hiện kịp thời các trường hợp nhiễm không có triệu chứng từ đó có biện pháp ngăn ngừa hiệu quả tránh để dịch lây lan rộng trong bệnh viện.

Có thể nói mặc dù đã hơn 1 năm kể từ khi COVID-19 trở thành đại dịch toàn cầu, các quốc gia đã và đang tiếp tục nỗ lực để chiến thắng bệnh dịch. Việt Nam ta là một trong số ít các quốc gia có chiến lược và thực hiện kiểm soát bệnh dịch hiệu quả, tuy nhiên chúng ta không được bị động, chủ quan lơ là mất cảnh giác. Mọi người bệnh, người nhà người bệnh và nhân viên y tế cần luôn luôn nâng cao cảnh giác, tích cực thực hiện nghiêm các quy định phòng chống lây nhiễm SARS-CoV-2 nhằm góp phần cùng toàn xã hội chiến thắng được bệnh dịch.
********************************************
Thông tin bài viết: Bs Nguyễn Quang Toàn Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn - Bệnh viện TWQĐ 108