Chiaseyhoc.net HỘI CHỨNG RAYNAUD I. ĐẠI CƯƠNG - Hội chứng Raynaaynayndrome) là tình trạng bệnh lý do rối loạn vận...

 HỘI CHỨNG RAYNAUD

I. ĐẠI CƯƠNG
- Hội chứng Raynaaynayndrome) là tình trạng bệnh lý do rối loạn vận mạch, co thắt các mạch máu làm giảm lợng máu tới mô gây thiếu máu cục bộ.
- Bệnh thờng thấy ở các cực, nhất là đầu các ngón tay, ngón chân. Một số ít trờng hợp gặp ở mũi, tai, môi, núm vú.
- Hội chứng Raynan đợc gọi là hiện tợng Raynay hiện tợng Raynaứ phát.

II. NGUYêN NHÂN
- Các bệnh tạo keo (collagenoses) là nguồn gốc gây hội chứng Raynahiếm 50 trờng hợp, nhất là bệnh xơ cứng bì hệ thống, bệnh lupus ban đỏ hệ thống, hội chứng Sjgren.
+ Bệnh xơ cứng bì, hội chứng Rayna thể có trớc các
triệu chứng khác nhiều năm, chụp mao mạch quanh móng thấy số lợng các mao mạch giảm, giãn mao mạch.
- Nguyên nhân do thuốc: các thuốc điều trị đau nửa đầu có chứa ergotamin, thuốc điều trị ung th (vinblastin, cisplatin), thuốc tránh thai.

- Nghề nghiệp:
+ Nhiễm độc kim loại nặng, chlorure vinyl, nicotin.
+ Các chấn thơng do tai nạn, bỏng lạnh, phẫu thuật.
+ Tác động cơ học lặp đi lặp lại nh đánh máy, chơi đàn piano, những nghề sử dụng các dụng cụ gây rung chấn nh khoan máy, ca máy.
- Nguyên nhân thần kinh, mạch máu: tắc mạch, huyết khối
- Bệnh lý toàn thân khác: viêm khớp dạng thấp, xơ vữa động mạch, bệnh đa hồng cầu, viêm bì cơ, viêm đa cơ, đông vón globulin máu (cryoglobulinemia).

III. LÂM SÀNG

- Khởi phát: thờng xảy ra khi trời lạnh hoặc khi tiếp xúc với các vật lạnh hoặc khi bị các stress tâm lý.
- Thơng tổn thờng ở các đầu ngón tay, ngón chân.
Một số ít trờng hợp gặp ở mũi, tai, môi, núm vú, có tính chất đối xứng. Thờng bắt đầu ở một ngón sau lan sang các ngón khác, một số trờng hợp thơng tổn chỉ khu trú ở 1 hay 2 ngón.

- Giai đoạn phát bệnh diễn biến qua 2 hoặc 3 pha:
+Pha khởi đầu là ngạt trắng, xảy ra đột ngột, một hoặc nhiều ngón tay trở nên nhợt nhạt, trắng, lạnh, tê, đau hoặc mất cảm giác. Giới hạn phía trên của phần bị co mạch rõ nét, thờng trên đốt ngón 1 hoặc trên mu bàn tay. Pha ngạt trắng xảy ra
trong khoảng vài phút.

+Tiếp theo là pha ngạt tím, da tái xanh. Quá trình diễn biến nhanh nên thờng không nhận thấy đợc sự chuyển pha. Pha ngạt trắng là dấu hiệu quan trọng để chẩn đoán hội chứng Rayna để phân biệt với chứng tím tái đầu chi thông thờng.

+ Cuối cùng da hồng trở lại, kèm theo cảm giác ngứa, nóng ran (khi mạch máu giãn ra và máu đợc tới trở lại).
+ Trờng hợp nặng có thể gây đau hoặc gây hoại tử ngón.
+ Thời gian diễn biến của cơn phát bệnh rất nhanh, có thể cha đầy một phút, cũng có thể kéo dài vài giờ hoặc thậm chí vài ngày hoặc vài tuần.

IV. CẬN LÂM SÀNG

- Test lạnh: gắn một nhiệt kế đặc biệt ở đầu ngón tay rồi nhúng tay vào trong nớc đá. Sau đó đa tay ra khỏi nớc đá, đo thời gian để nhiệt độ của đầu ngón tay đó trở lại nh ban đầu. Nếu ngời bệnh bị hội chứng Raynaì phải hơn 20 phút
da mới trở lại nh ban đầu.
- Soi mạch ở nếp gấp móng (nailfold capillaroscopy): nhỏ một giọt dầu ở gốc móng. Sau đó quan sát móng tay bằng kính lúp, tìm thấy các động mạch bất thờng.
- Tìm các tự kháng thể: ANA, Anti ds-DNA.
- Chụp Dopler mạch thấy giảm lu lợng máu vi tuần hoàn.

V. CHẨN ĐOÁN
- Dựa vào LÂM SÀNG và CLS.
- Hội chứng Rayna những biểu hiện bệnh lý do các nguyên nhân khác nhau. Vì vậy, để chẩn đoán hội chứng Raynan tìm được nguyên nhân.
+ Bệnh chất tạo keo là nguyên nhân thờng gặp nhất gây hội chứng Raynarong số những ngời bệnh xơ cứng bì có tới 80-90 bị hội chứng Rayna/ hoặc bị co thắt mạch máu dai dẳng. Lupus ban đỏ hệ thống, viêm bì cơ và viêm mạch hệ thống, có tới 1/3 số trờng hợp bị hội chứng Rauna Nghề nghiệp cũng có thể gây hội chứng Raynahất là những nghề sử dụng công cụ gây rung mạnh nh dùng búa máy, ca xích, đinh tán hay những nghề tiếp xúc lâu với nhiệt độ lạnh nh công nhân đóng gói cá, thịt lạnh, công nhân làm kem.
#ecomedic
#visuckhoecongdong
#tl
Ng:st