LAO HỆ TIẾT NIỆU !
Trường hợp 1: Bn nữ 48 tuổi, mệt mỏi, sụt cân, đau hông lưng trái.
Trường hợp 2: Bn nữ trẻ tuổi, đang mai thai.
Trường hợp 3: Bn nữ, 40 tuổi, tiền căn đã từng điều trị Lao phổi.
Các trường hợp này được hồi cứu và chẩn đoán xác định Lao Tiết Niệu ở bệnh viện chuyên khoa.
Trực khuẩn Mycobacterium tuberculosis được hít vào phổi đến các phế nang, tại đó chúng bị bạch cầu đa nhân và đại thực bào tiêu diệt. Mặc dù hầu hết các trực khuẩn lao bị tiêu diệt, một số vẫn còn tồn tại và được đưa đến các hạch bạch huyết vùng. Theo ống ngực trực khuẩn lao vào máu tĩnh mạch và đi gieo mầm ở các cơ quan khác nhau, trong đó có thận gây ra lao hệ tiết niệu sinh dục.
Đặc điểm tổn thương Lao Hệ Niệu :
Tổn thương tại thận:
+ Lúc đầu khu trú ở nhu mô thận thường là ở một cực (hay gặp ở cực trên).
+ Tiến triển: các hạt lao lúc đầu phát triển to rộng thành củ lao, thường là ở phần vỏ sau gậm dần vào các đài thận làm cho các đài thận giãn to, loét nham nhở và cứng, tổn thương ở nhu mô thận và đài thận hợp thành các hang lao. Các củ lao có thể thành áp xe lạnh hoặc xơ hoá không nối liền với đường bài tiết tạo thành ổ lao kín bao bọc bởi tổ chức xơ.
Nếu tổn thương lao phá huỷ nhiều tổ chức thận sẽ dẫn đến:
- Thận ứ mủ: thận to nhiều múi, túi chứa đầy mủ
- Thận Mastic: toàn bộ thận là một khối nhão
- Nếu quá trình xơ hoá mạnh sẽ dẫn đến thận xơ teo
Tổn thương ở niệu quản
Thường thấy tổn thương ở phần trên và phần cuối của niệu quản. Niệu quản giãn và dày lên, có khi giãn mỏng mất nhu động, có khi viêm quanh niệu quản, niệu quản dày và xơ cứng làm cho niệu quản bị chít hẹp lại. Có khi tổn thương của niệu quản tiến triển trước và mạnh sau đó mới gây cản trở lưu thông dẫn đến phá huỷ chức năng thận.
Tổn thương bàng quang
+ Niêm mạc bàng quang lở loét, phù nề lấm tấm hạt lao.
+ Thành bàng quang dần dần dầy lên, các lớp cơ dầy xơ hoá mất tính đàn hồi dẫn đến teo lại.
+ Vùng tam giác Trigon và vùng đỉnh thương tổn nặng và hay gặp hơn.
+ Cổ bàng quang hẹp, xơ làm bệnh nhân đái khó.
Tổn thương ở niệu đạo:
Niệu đạo hẹp và dò, có thể ở cả niệu đạo trước và niệu đạo sau, thường là biến chứng của lao.
Bộ phận sinh dục nam:
+ Viêm mào tinh hoàn: mào tinh hoàn to, rắn và đau.
+ Ống dẫn tinh to rắn, đốt khúc, lổn nhổn.
+ Tinh hoàn viêm sưng đau có thể kèm tràn dịch màng tinh hoàn.
+ Túi tinh cũng viêm có khi thành áp xe và có khi thành hang hốc lao.
Xét Nghiệm chẩn đoán :
Cấy nước tiểu liên tiếp nhiều lần vẫn được coi là xét nghiệm tiêu chuẩn cho bằng chứng của bệnh đang hoạt động, với độ nhạy 65 và độ đặc hiệu 100. Phải được thực hiện xử lý mẫu nước tiểu ngay sau khi lấy bệnh phẩm. Gửi cấy trước khi bắt đầu điều trị kháng và điều chỉnh độ nhạy điều trị theo kết quả.
Phản ứng chuỗi trùng hợp (polymerase chain reaction, PCR) đã được nghiên cứu và chứng minh có độ nhạy cao và nhanh chóng. Trong các nghiên cứu khác nhau, dữ liệu cho thấy độ nhạy từ 87 - 100 (thường là > 90) và độ đặc hiệu 92 - 99,8 (thường là > 95). So sánh PCR với cấy nước tiểu (37), sinh thiết bàng quang (47), và chụp niệu đồ tĩnh mạch (IVP) (88). (Link: Bệnhviện103.vn)
Chẩn đoán Lao hệ Niệu giai đoạn Sớm là một thách thức với Bs Hình Ảnh. Chỉ khi nghĩ tới mới cho hướng chẩn đoán để kết hợp với xét nghiệm khác khẳng định chẩn đoán, điều trị sớm sẽ tránh được di chứng nặng về sau. Trên thực tế, bệnh nhân thường tới sau điều trị không đáp ứng với kháng sinh điều trị trước đó!
Y khoa là lĩnh vực không hoàn hảo và Không bao giờ hoàn hảo - First, do no harm
